Το στρατηγικό λάθος της ΕΕ με τα εμβόλια

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, προσπαθεί με κάθε τρόπο με τις συμφωνίες που έχει κάνει για την παραλαβή των εμβολίων, να προστατεύσει τους Ευρωπαίους πολίτες της και να επιταχύνει έτσι τον ρυθμό των εμβολιασμών, με στόχο την αναχαίτιση της πανδημίας όσο το δυνατόν ταχύτερα.

Βέβαια, με αφορμή την πρόσφατη σύγκρουση της Κομισιόν με την φαρμακευτική AstraZeneca, το εμβόλιο της οποίας εγκρίθηκε σχετικά πρόσφατα, δημιουργούνται σαφή ερωτήματα και προβληματισμοί για τον τρόπο που χειρίστηκε η ΕΕ την ποσότητα των εμβολίων που έχει συμφωνήσει να παραλάβει, ώστε να διανεμηθούν αναλογικά στα κράτη μέλη.

Η ΕΕ θεώρησε στην αρχή της έγκρισης του πρώτου εμβολίου, δηλαδή της Pfizer/Biontech με την τεχνολογία mRNA, πώς από την στιγμή που θα εγκριθούν και άλλα μέσα στους επόμενους μήνες, δεν απαιτείται η παραγγελία και προαγορά μεγαλύτερων ποσοτήτων, ώστε να μειωθεί σταδιακά το κόστος κτήσης, συνολικά για όλα τα κράτη μέλη που συμμετέχουν στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό.

Αυτό το γεγονός από μόνο του, ήταν στρατηγικό λάθος, καθώς στην οικονομική θεωρία, η πρόβλεψη της τιμής με βάση την ζήτηση, μπορεί να γίνει με ακρίβεια μόνο στην αγορά του τέλειου ανταγωνισμού.

Στην προκειμένη περίπτωση, η Κομισιόν, έπρεπε να δεσμεύσει για την ευρωπαϊκή επικράτεια και όλα τα κράτη μέλη, πολλαπλάσια ποσότητα, για το μοναδικό εγκεκριμένο εμβόλιο που υπήρχε την δεδομένη στιγμή, διαπραγματεύοντας μία χαμηλότερη τιμή λόγω της υψηλής ζήτησης και ταυτόχρονα με την συμφωνία συγκεκριμένων ρητρών εντός της σύμβασης, ώστε να διασφαλιστούν οι παραδόσεις.

Ακόμη και αν υπήρχε την στιγμή της πρώτης συμφωνίας και ένα δεύτερο εμβόλιο, όπως αυτό της AstraZeneca και πάλι μιλούμε για μία μονοπωλιακή ή ολιγοπωλιακή αγορά, στην οποία η τιμή δεν μειώνεται με τον ρυθμό που θα γινόταν στην περίπτωση των πολλαπλών εμβολίων και μάλιστα άμεσα παραδοτέων.

Αυτό σημαίνει, ότι το αυξημένο κόστος που θα είχε η Ένωση στην αρχική σύμβαση λόγω της αυξημένης ποσότητας, θα μπορούσε να καλυφθεί στην πορεία, από τα κόστη των υπηρεσιών υγείας και των εθνικών συστημάτων υγείας, που πλήττονται σε όλη την Ευρώπη από τις χιλιάδες νοσηλείες και τους διασωληνωμένους.

Με λίγα λόγια, η Ένωση όφειλε να τηρήσει το παράδειγμα του Ισραήλ, που έκανε μία σημαντική συμφωνία πολύ μεγάλης ποσότητας με την Pfizer, ώστε να προλάβει να εμβολιάσει το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού τουλάχιστον με την πρώτη δόση, δημιουργώντας σταδιακά την ζητούμενη ανοσοπροστασία.

Σε γενικές γραμμές, το κόστος αντιμετώπισης της πανδημίας και οι συνέπειές τους στα εθνικά συστήματα υγείας, είναι πολλαπλάσιες από το υπερβάλλον κόστος για τις επιπλέον δόσεις των εμβολίων που θα μπορούσε να εξασφαλίσει η Ένωση από την εταιρία πρώτης έγκρισης.

Σε κάθε περίπτωση, η Ένωση οφείλει από εδώ και στο εξής να διασφαλίσει τόσο την έγκαιρη παράδοση των εμβολίων στην επικράτειά της, όσο και την γρήγορη διανομή τους με συντεταγμένο σχέδιο, ώστε να είναι δυνατή η αναχαίτιση της πανδημίας μέχρι τα μέσα του τρέχοντος έτους, με στόχο την άμεση ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας.